POTRZEBA PROJEKTOWANIA ZMIAN W EDUKACJI – WOKÓŁ IDEI PODMIOTOWEJ KOMUNIKACJI
DOI:
https://doi.org/10.28925/2226-3012.2014.3.5258Słowa kluczowe:
edukacja, dialogowa komunikacja, reforma systemu kształcenia, kompetencje społeczneAbstrakt
Współczesna edukacja powinna przygotować do życia w zmieniającej się rzeczywistości, nie tylko promować i kreować zmiany, ale także je wyprzedzać. Doktryna tej edukacji powinna odwoływać się zatem do założeń edukacji krytyczno-kreatywnej, wyrażającej pragnienia człowieka w kierunku akceptowania demokratycznych zasad społecznych, a także ich wprowadzenia w obszary edukacji (Lewowicki, 1995). Choć eksplozja promowanych koncepcji wychowania i edukacji nakierowana jest na nieskrępowany rozwój osobowości, szanowanie potrzeb i aspiracji oraz kształtowanie podmiotowości uczących się, koncepcje te jednak wyprzedzają rzeczywistość i związaną z nią praktykę oświatową. Dzieje się tak w wyniku obiektywnej bezwładności środowiska edukacyjnego, które samo podlega weryfikacji o niejasnych kryteriach oceny, jak również na skutek bagatelizowania konieczności rozpoznawania aktualnych potrzeb reformowania systemu oświaty. Dotyczy to zarówno reformy systemu kształcenia, jak również doskonalenia zawodowego nauczycieli, szczególnie w obszarach kształtowania i rozwoju kompetencji społecznych, diagnozy, profilaktyki i pomocy ukierunkowanej na eliminowanie zagrożeń środowiskowych. W tym procesie nieodzowna wydaje się rola nauczyciela, który – będąc wrażliwym na potrzeby Innych i gotowym do aktywnej, dialogowej komunikacji – staje się ważną osobą w procesie dorastania młodych ludzi.
Bibliografia
Argyle M.: Psychologia stosunków międzyludzkich. Warszawa 1999, WN PWN.
Bauman Z: Płynna nowoczesność. Kraków 2006, Wyd. Literackie.
Boudieu P.: Reprodukacja. Elementy teorii i systemu nauczania. Warszawa 1990, WN PWN. M.S. Szymański: Selekcyjne funkcje szkolnictwa a struktura społeczna. Warszawa 1996, IBE.
Czerepniak-Walczak M.: Interakcja dwupodmiotowa w edukacji. Fetysz czy realność. Bydgoszcz 1997, Wyd. Uczelniane WSP.
Gardner H.: Inteligencje wielorakie. Teoria w praktyce. Poznań 2002, Wyd. Media i Rodzina.
Giroux H. A., Witkowski L.: Edukacja i sfera publiczna. Idee i doświadczenia pedagogiki radykalnej. Kraków 2010, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Horowitz L.M, L.E. Alden, J. S. Wiggins, A. L. Pincus: Inventory of Interpersonal Problems: Manual. A Harcourt Assessment Company, 2000.
Kowalska G.: Kompetencje nauczyciela warunkujące efektywną komunikację interpersonalną w procesie edukacyjnym. „Edukacja” 2000/3.
Kozielecki J.: Człowiek wielowymiarowy. Warszawa 1996, Wyd. „Żak”.
Kupisiewicz Cz.: Paradygmaty reform oświatowych. Warszawa 1985, Instytut Kształcenia Nauczycieli.
Kwiecińska Z, Łukasik J. M. (red.): Zmiana społeczna. Edukacja – polityka oświatowa – kultura. Kraków 2012, Wyd. Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
Szymański M.: Socjologia edukacji. Zarys problematyki. Kraków 2013, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Szymański M.: Studia i szkice z socjologii edukacji. Warszawa 2000, IBE.
Brzeziński J.: Witkowski L.: Edukacja wobec zmiany społecznej. Poznań-Toruń 1994, Wyd. „Edytor”.
Lewowicki T.: Szkic do dziejów całościowych ujęć zagadnień oświaty – ku spotkaniu z oświatologią. W: T. Lewowicki T., Ogniewjuk W., Sysoewa S. (red.): Сałościowe ujęcia edukacji – ku spotkaniu z oświatologią. Warszawa 2011, Wyższa Szkoła Pedagogiczna ZPN.
Lewowicki T.: Suchodolska J. (red.): Dzieci w procesie kształtowania postaw kulturowych. Przewodnik po ścieżkach edukacji regionalnej, wielo- i międzykulturowej. Materiały dla nauczycieli przedszkoli i szkół podstawowych. Katowice-Cieszyn-Warszawa-Kraków 2011, WEiNoE US, WSP ZNP, „Impuls”.
Lewowicki T.: Szkic do teorii zachowań tożsamościowych. W: T. Lewowicki, E. Ogrodzka-Mazur (red.): W poszukiwaniu teorii przydatnych w badaniach międzykulturowych. Cieszyn 2001, Uniwersytet Śląski w Cieszynie.
Lewowicki T.: Przemiany oświaty. Warszawa 1997, Wyd. „Żak”.
Lewowicki T.: Przemiany oświaty. Warszawa 1995, Wyd. „Żak”.
Lewowicki T.: Przemiany oświaty. Warszawa 1994, Wyd. „Żak”.
Lewowicki T.: Krótki raport o edukacji, czyli kondycji uczniów, nauczycieli i oświaty. Warszawa 1994, „Dyrektor Szkoły”.
Łomny Z: Edukacja aksjologiczna wyzwaniem dla epoki. Od regionalizmu do planetaryzmu. W: T. Kukołowicz, M. Nowak (red.): Pedagogika ogólna. Problemy aksjologiczne. Lublin 1997, Wyd. Redakcji Wydawnictw KUL-u.
Łomny Z.: Człowiek i edukacja wobec przemian globalnych. Radom 1996, Wyd. Instytutu Technologii i Eksploatacji.
Strykowski W.: Kompetencje współczesnego nauczyciela. Poznań 2005, NEODIDAGMATA 27/28.
Suchodolska J.: Kształtowanie umiejętności społecznych w relacji komunikacyjnej dziecko-dorosły (uczeń-nauczyciel) w kontekście teorii uczenia się. W: D. Wosik-Kawala, E. Sarzyńska, W. J. Maliszewski, M. Fiedor (red.): Komunikacja i edukacja – ku synergiczności porozumiewania się. Toruń 2009, Wyd. Adam Marszałek.
Suchodolska J.: Edukacyjne, społeczno-kulturowe i gospodarcze uwarunkowania tożsamości młodzieży z pogranicza polsko-czeskiego, (niepublikowana praca doktorska, Opole, 2003).
Szybisz M.: O potrzebie komunikacyjnego pojmowania edukacji. W: M. Dudzikowa (red.): Nauczyciel – uczeń, między przemocą a dialogiem, obszary napięć i typy interakcji. Kraków 1996.
Szymański M. S.: Procesy selekcyjne w szkolnictwie ogólnokształcącym. Warszawa 1988, WN PWN.
Taraszkiewicz M.: Jak uczyć jeszcze lepiej? Szkoła pełna ludzi. Poznań 2001, CODN.
Taraszkiewicz M.: Odpowiedzialność zawodowa nauczycieli w kontekście efektywności uczenia się uczniów. Granice i perspektywy. System ewaluacji oświaty. Nadzór pedagogiczny. www. pseo.pl (data dostępu 05.11.2014).
Wagner C.C., Kiesler D.J., Schmidt J.A.: Assessing the interpersonal transaction cycle: convergence of action and reaction interpersonal circumplex measures. „Journal of Personality and Social Psychology” 1995.
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Йолянта Суходольска
Praca jest udostępniana na licencji Creative Commons Attribution-NonCommercial 3.0 Unported License.
Тип ліцензії: Creative Commons Attribution Non-Commercial
Автор дозволяє:
- поширювати — копіювати, передавати свій твір,
- змінювати — переробляти, розвивати твір.
Умови такі:
- автор не дозволяє використовувати свій чи змінений твір з комерційною метою (Noncommercial),
- слід зберігати посилання на попередніх авторів у визначеній ними формі (Attribution). Ви повинні надати посилання на ліцензію та вказати, чи були внесені зміни. Ви можете це робити будь-яким розумним способом, але це не означає, що ліцензіат схвалює вас або ваше використання.
Автори залишають за собою право на авторство своєї роботи та передають журналу право першої публікації цієї роботи на умовах ліцензії Creative Commons Attribution License, котра дозволяє іншим особам вільно розповсюджувати опубліковану роботу з обов'язковим посиланням на авторів оригінальної роботи та першу публікацію роботи у цьому журналі.
Автори мають право укладати самостійні додаткові угоди щодо неексклюзивного розповсюдження роботи у тому вигляді, в якому вона була опублікована цим журналом (наприклад, розміщувати роботу в електронному сховищі установи або публікувати у складі монографії), за умови збереження посилання на першу публікацію роботи у цьому журналі.
