STRATEGIA I TAKTYKA POLITYKI PAŃSTWA NIEZALEŻNEJ UKRAINY W ZAKRESIE OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO SZKOLNICTWA ŚREDNIEGO
DOI:
https://doi.org/10.28925/2226-3012.2020.9.6Słowa kluczowe:
edukacja szkolna, polityka edukacyjna integracji europejskiej, polityka edukacyjna państwa, szkoła narodowa, UkrainaAbstrakt
Artykuł zawiera autorską wersję analizy historyczno-genetycznej polityki państwa niepodległej Ukrainy w zakresie ogólnokształcącego szkolnictwa średniego. Głównym narzędziem-metodą była analiza historiograficzna wybranych źródeł dokumentalnych, archiwalnych, naukowych, socjologicznych, odzwierciedlona w ujęciu historyczno-genetycznym w połączeniu z takimi metodami, jak analiza systemowa, pozwala na badanie całości polityki edukacyjnej, podejście porównawcze który jest podstawą interpretacji zmiany w polityce edukacyjnej.
Okres pierwszych 15 lat niepodległości odzwierciedla wdrażanie polityki edukacyjnej państwa w celu reformy szkolnictwa Ukrainy poprzez działania Ministerstwa Edukacji i Nauki Ukrainy. Cele badań — na podstawie analizy dyskursu szeregu źródeł dokumentalnych i naukowych, uzasadniać wiodące strategie i kroki taktyczne, programy ich wdrażania w praktyce szkół średnich. Uzasadnione jest sformułowanie przez autora pojęcia «tendencja w polityce edukacyjnej państwa» i jego różnicę w stosunku do pojęcia «kierunek polityki edukacyjnej»; określono «pojęcie polityki edukacyjnej państwa».
Udowodniono, że zmiany celów strategicznych w edukacji są konsekwencją zmian kursu politycznego kraju.
Dlatego pierwsza kluczowa strategia w edukacji Ukrainy z uzyskaniem suwerenności jest ukierunkowana na rozwój państwowości narodowej, a rozwój szkolnictwa, a także edukacji w ogóle, został zmotywowany do obrania kierunku narodotwórczego. Strategia i zadania taktyczne dla jej realizacji zostały ogłoszone w pierwszym ważnym dokumencie, jakim był Państwowy Program Narodowy «Edukacja: Ukraina XXI wieku» (1993). Zdecydowana większość zawartych w nim pomysłów na rozwój szkoły narodowej nie straciła na aktualności do dziś. Choć trudności finansowe i gospodarcze okresu transformacji Ukrainy w latach 90-ch nie pozwoliły na wprowadzenie planowanych zmian, co według badań zagranicznych naukowców jest powszechne w globalnym wymiarze reform edukacyjnych (P. Burch (2007), N. Jei (2016), F. Nordin (2017), dokumenty Komisji Europejskiej (2012), ale krajowy wektor rozwoju edukacji został zatwierdzony w kraju.
Ujawniono kształtowanie się na przełomie XIX i XX wieku i przyjęcie następującej strategii rozwoju edukacji ukraińskiej, w szczególności szkolnej — taki jest eurointegracyjny polityczny kierunek rozwoju kraju, a tym samym jego sektora edukacji. Strategia ta została sformułowana w kolejnym ważnym dokumencie — Narodowej Doktrynie Rozwoju Edukacji «Ukraina w XXI wieku» (2001). Przewidywane kierunki realizacji reform w kierunku integracji europejskiej były połączone z humanistyczną linią strategiczną dotyczącą rozwoju człowieka jako najwyższej wartości społeczeństwa oraz naukі i edukacji jako motorem postępu społecznego kraju.
Bibliografia
Андрущенко В. П. Освітня політика в умовах входження України в Європейський простір. 2014.
URL: http://dspace.khntusg.com.ua/bitstream/123456789/942/1/3.pdf (дата звернення: 15.02.2020).
Гальперіна В., Савельєв В. Освітня політика. Енциклопедія освіти / Акад. пед. наук України; головний ред. В. Г. Кремень. Київ : Юрінком Інтер, 2008.
Грень Л. М. Державна політика в галузі управління сферою професійно-технічної освіти: характеристика змісту та обґрунтування напрямів. Вчені записки ТНУ імені В. І. Вернадського. Серія : Держ. управління. 2019. № 4. Т. 30 (69). С. 47–54.
Державна національна програма «Освіта» (Україна ХХІ століття). Освіта. 1993. № 44–46. С. 1–13.
Державна програма «Вчитель». URL: https://zakon.rada.gov.ua/laws/show/379-2002-%D0%BF#Text (дата звернення: 15.02.2020).
Дічек Н. П. Тенденції шкільної освітньої політики в Україні у перше десятиріччя незалежності.
Педагогіка і психологія. Вісник НАПН України. 2019 а. Вип. 2. С. 72–86.
Дічек Н. П. Освітня політика в суверенній Україні й індивідуалізація шкільної освіти. Процеси диференціації в шкільній освіті незалежної України (історико-аналітичний аспект) / Нац. акад. пед. наук України, Ін-т педагогіки НАПН України ; авт. кол. : Н. П. Дічек, Н. Б. Антонець, Н. М. Гупан, А. А. Загородня, Т. І. Куліш, С. М. Шевченко ; за заг. ред. док. пед. наук, проф.
Н. П. Дічек. Київ, 2019 б. С. 7–36.
Інформаційний збірник Міністерства народної освіти УРСР. 1991. № 6.
Інформаційний збірник Міністерства освіти і науки України. 2002. № 2.
Інформаційний збірник Міністерства освіти і науки України. 2002. № 4.
Інформаційний збірник Міністерства освіти і науки України. 2002. № 7.
Інформаційний збірник Міністерства освіти і науки України. 2002. № 8–9.
Інформаційний збірник Міністерства освіти і науки України. 2003. № 11.
Інформаційний збірник Міністерства освіти і науки України. 2003. № 15–16.
Інформаційний збірник Міністерства освіти і науки України. 2004. № 1–2.
Інформаційний збірник Міністерства освіти і науки України. 2004. № 10.
Інформаційний збірник Міністерства освіти і науки України. 2004. № 19–20.
Інформаційний збірник Міністерства освіти України. 1992. № 17–18.
Інформаційний збірник Міністерства освіти України. 1993. № 14.
Інформаційний збірник Міністерства освіти України. 1993. № 8.
Інформаційний збірник Міністерства освіти України. 1994. № 8.
Інформаційний збірник Міністерства освіти України. 1995. № 24.
Інформаційний збірник Міністерства освіти України. 1995. № 4.
Інформаційний збірник Міністерства освіти України. 1996. № 17–18.
Інформаційний збірник Міністерства освіти України. 1997. № 24.
Інформаційний збірник Міністерства освіти України. 2000. № 19.
Інформаційний збірник Міністерства освіти України. 2000. № 21.
Інформаційний збірник Міністерства освіти України. 2000. № 22.
Інформаційний збірник Міністерства освіти України. 2000. № 23.
Інформаційний збірник Міністерства освіти України. 2001. № 13.
Інформаційний збірник Міністерства освіти України. 2001. № 7.
Інформаційний збірник Міністерства освіти України. 2004. № 23–24.
Кремень В. Г. Про стан освіти в Україні та Національну доктрину її розвитку. ІІ Всеукраїнський з’їзд працівників освіти. Київ, ЗАТ «Нічлава». 2001. 232 с.
Луговий В. Державна освітня політика. Енциклопедія освіти / Акад. пед. наук України; головний ред.
В. Г. Кремень. Київ : Юрінком Інтер, 2008.
Мова і мовознавство в духовному житті суспільства : Монографія. Київ : Вид дім Д. Бураго. 2007. 352 с. URL: http://www.inmo.org.ua/assets/files/Mova%20i%20movoznavstvo%20v%20 duhovnomu%20jhytti%20suspilstva.pdf (дата звернення 15.02.2020).
Національна доктрина розвитку освіти «Україна в ХХІ столітті». Освіта. 2002. Січень. URL: https:// zakon.rada.gov.ua/laws/show/347/2002#Text (дата звернення 15.02.2020).
Національна доповідь про стан і перспективи розвитку освіти в Україні / Нац. акад. пед. наук України ; [редкол. : В. Г. Кремень (голова), В. І. Луговий (заст. голови), А. М. Гуржій (заст. голови), О. Я. Савченко (заст. голови)] ; за заг. ред. В. Г. Кременя. Київ, 2016. 224 с.
Про загальну середню освіту : Закон Верховної Ради України від 13.05.1999 № 651-XIV. URL: https:// zakon.rada.gov.ua/laws/show/651-14#Text (Закон втратив чинність на підставі Закону № 463-IX від 16.01.2020}) (дата звернення: 15.02.2020).
Про Концепцію загальної середньої освіти (12-річна школа) : Постанова Колегії МОН України, Президії АПН України від 22.11.01 р. № 12/5-2. URL: http://ru.osvita.ua/legislation/Ser_ osv/2712/ (дата звернення: 15.02.2020).
Про схвалення Концепції Державної цільової соціальної програми підвищення якості шкільної природничо-математичної освіти на період до 2015 р. : Розпорядження КМ України від 27.02.2010 р. № 1720-р (втратило чинність на підставі Постанови КМ № 71 (71-2014-п) від 05.03.2014).
URL: https://zakon.rada.gov.ua/laws/show/1720-2010-%D1%80#Text (дата звернення: 15.02.2020).
Сисоєва С. О. Освітні реформи: освітологічний контекст. Теорія і практика управління соціальними системами. 2013. № 3. С. 44–54. URL: file:///C:/Users/111/Downloads/Tipuss_2013_3_7.pdf (дата звернення: 15.02.2020).
Соціальна ситуація в Україні: особливості відображення трансформаційних процесів у громадській думці (2014–2018) : довідник / М. М. Слюсаревський та ін. Київ, Талком, 2019. 271 с.
Шульга Н. Д. Стратегія розвитку освіти як інструмент державної освітньої політики в Україні.
Державне управління та місцеве самоврядування. 2015. № 4 (27). URL: http://www.dridu. dp.ua/vidavnictvo/2015/2015_04(27)/12.pdf (дата звернення: 15.02.2020).
Шульга Н. Д. Характеристика базових понять феномена «державна освітня політика». Теорія та прак- тика державного управління. 2015. № 2 (49). С. 1–7. URL: http://www.kbuapa.kharkov.ua/e- book/tpdu/2015-2/doc/2/04.pdf (дата звернення: 15.02.2020).
Burch P. Educational Policy and Practice From Perspective of Institutional Theory: Crafting a Wider Lens.
Educational Researcher. 2007. № 2 / 36. pp. 84–95. URL: https://www.jstor.org/stable/pdf/4621078. pdf (request date: 08.08.2020). https://doi.org/10.3102/0013189X07299792.
Burnett N. International Education Policies, Issues, and Challenges. In: Education, Learning, Training: Critical Issues for Development, International Development Policy series. Graduate Institute Publications, Brill-Nijhoff, 2014. No 5. pp. 27–36. URL: https://journals.openedition.org/poldev/1770 Education Policy and Planning, UNESCO. 2019. URL: https://en.unesco.org/themes/education-policy- planning (дата звернення: 01.02.2020).
Jie Ng. D. Towards a Framework of Education Policy Analysis. 2016. URL: https://www.headfoundation.org/ papers/2016_-_5)_Towards_a_Framework_of_Education_Policy_Analysis_.pdf (дата звернен- ня: 08.02.2020).
Nordin A., Wahlström N. Exploring European Education Policy through the Lens of Dewey’s Democracy and Education. European Journal of Pragmatism and American Philosophy. 2016. No VIII-1.
URL: https://journals.openedition.org/ejpap/439#tocto1n8 (дата звернення: 08.02.2020).
Viennet R., Pont B. Education Policy Implementation: a Literature Review and Proposed Framework. OECD Education Working Paper. 2017. No. 162 URL: http://www.oecd.org/officialdocuments/publicdis playdocumentpdf/?cote=EDU/WKP(2017)11&docLanguage=En (дата звернення: 08.02.2020).
Andrushhenko, V. P. (2014). Osvitnja polityka v umovakh vkhodzhennja Ukrajiny v Jevropejsjkyj prostir [Educational policy in the conditions of Ukraine’s entry into the European space]. Kharkiv Petro Vasylenko National Technical University of Agriculture (Open Archive KhNTUA) http://dspace. khntusg.com.ua/bitstream/123456789/942/1/3.pdf (ukr).
Burch, P. (2007). Educational Policy and Practice From Perspective of Institutional Theory: Crafting a Wider Lens. Educational Researcher. 2 (36), 84–95. JSTOR. https://www.jstor.org/stable/pdf/4621078. pdf. https://doi.org/10.3102/0013189X07299792 (eng).
Burnett, N. (2014). International Education Policies, Issues, and Challenges. In: Education, Learning, Training: Critical Issues for Development, International Development Policy series, 5, Graduate Institute Publications, Brill-Nijhoff (pp. 27–36). OpenEdition Journals. https://journals.openedition.org/ poldev/1770 (eng).
Derzhavna nacionaljna proghrama «Osvita»: Ukrajina XX stolittja [State National Program «Education»: Ukraine of the XXI century] (1993). Osvita, 44–46, 1–13 (ukr).
Derzhavna proghrama «Vchytelj» [State program «Teacher»]. Official web-portal of the Parliament of Ukraine, Legislation of Ukraine. https://zakon.rada.gov.ua/laws/show/379-2002-%D0%BF#Text (ukr).
Dichek, N. P. (2019 a). Tendenciji shkiljnoji osvitnjoji polityky v Ukrajini u pershe desjatyrichchja nezalezhnosti [Trends in school education policy in Ukraine in the first decade of independence].
Pedaghoghika i psykhologhija Visnyk NAPN Ukrajiny, 2, 72–86 (ukr).
Dichek, N. P. (2019 b). Osvitnja polityka v suverennij Ukrajini j indyvidualizacija shkiljnoji osvity [Educational policy in sovereign Ukraine and individualization of school education]. In N. P. Dichek (Ed.).
Procesy dyferenciaciji v shkiljnij osviti nezalezhnoji Ukrajiny (istoryko-analitychnyj aspekt) [Processes of differentiation in school education of independent Ukraine (historical-analytical aspect)] (pp. 7–36) (ukr).
Education Policy and Planning, UNESCO (2019). UNESCO. https://en.unesco.org/themes/education-policy- planning (eng).
Ghaljperina, V. & Saveljjev, V. (2008). Osvitnja polityka [Educational policy]. In V. Gh. Kremenj (Ed.).
Encyklopedija osvity [Encyclopedia of Education] (ukr).
Ghrenj, L. M. (2019) Derzhavna polityka v ghaluzi upravlinnja sferoju profesijno-tekhnichnoji osvity: kharakterystyka zmistu ta obghruntuvannja naprjamiv [State policy in the field of management of vocational education: characteristics of the content and justification of areas]. Vcheni zapysky TNU imeni V .I. Vernadsjkogho. Serija: Derzh. upravlinnja, 4, T. 30 (69), 47–54 (ukr).
Informacijnyj zbirnyk Ministerstva narodnoji osvity URSR [Information collection of the Ministry of Education of the USSR] (1991). № 6 (ukr).
Informacijnyj zbirnyk Ministerstva osvity Ukrajiny [Information collection of the Ministry of Education of Ukraine] (1992). № 17–18 (ukr).
Informacijnyj zbirnyk Ministerstva osvity Ukrajiny [Information collection of the Ministry of Education of Ukraine] (1993). № 8 (ukr).
Informacijnyj zbirnyk Ministerstva osvity Ukrajiny [Information collection of the Ministry of Education of Ukraine] (1993). № 14 (ukr).
Informacijnyj zbirnyk Ministerstva osvity Ukrajiny [Information collection of the Ministry of Education of Ukraine] (1994). № 8 (ukr).
Informacijnyj zbirnyk Ministerstva osvity Ukrajiny [Information collection of the Ministry of Education of Ukraine] (1995). № 4 (ukr).
Informacijnyj zbirnyk Ministerstva osvity Ukrajiny [Information collection of the Ministry of Education of Ukraine] (1995). № 24 (ukr).
Informacijnyj zbirnyk Ministerstva osvity Ukrajiny [Information collection of the Ministry of Education of Ukraine] (1996). № 17–18 (ukr).
Informacijnyj zbirnyk Ministerstva osvity Ukrajiny [Information collection of the Ministry of Education of Ukraine] (1997). № 24 (ukr).
Informacijnyj zbirnyk Ministerstva osvity Ukrajiny [Information collection of the Ministry of Education of Ukraine] (2000). № 19 (ukr).
Informacijnyj zbirnyk Ministerstva osvity Ukrajiny [Information collection of the Ministry of Education of Ukraine] (2000). № 21 (ukr).
Informacijnyj zbirnyk Ministerstva osvity Ukrajiny [Information collection of the Ministry of Education of Ukraine] (2000). № 22 (ukr).
Informacijnyj zbirnyk Ministerstva osvity Ukrajiny [Information collection of the Ministry of Education of Ukraine] (2000). № 23 (ukr).
Informacijnyj zbirnyk Ministerstva osvity Ukrajiny [Information collection of the Ministry of Education of Ukraine] (2001). № 7 (ukr).
Informacijnyj zbirnyk Ministerstva osvity Ukrajiny [Information collection of the Ministry of Education of Ukraine] (2001). № 13 (ukr).
Informacijnyj zbirnyk Ministerstva osvity Ukrajiny [Information collection of the Ministry of Education of Ukraine] (2002). № 2 (ukr).
Informacijnyj zbirnyk Ministerstva osvity Ukrajiny [Information collection of the Ministry of Education of Ukraine] (2002). № 4 (ukr).
Informacijnyj zbirnyk Ministerstva osvity Ukrajiny [Information collection of the Ministry of Education of Ukraine] (2002). № 7 (ukr).
Informacijnyj zbirnyk Ministerstva osvity Ukrajiny [Information collection of the Ministry of Education of Ukraine] (2002). № 8–9 (ukr).
Informacijnyj zbirnyk Ministerstva osvity Ukrajiny [Information collection of the Ministry of Education of Ukraine] (2003). № 11 (ukr).
Informacijnyj zbirnyk Ministerstva osvity Ukrajiny [Information collection of the Ministry of Education of Ukraine] (2003). № 15–16 (ukr).
Informacijnyj zbirnyk Ministerstva osvity Ukrajiny [Information collection of the Ministry of Education of Ukraine] (2004). № 1–2 (ukr).
Informacijnyj zbirnyk Ministerstva osvity Ukrajiny [Information collection of the Ministry of Education of Ukraine] (2004). № 10 (ukr).
Informacijnyj zbirnyk Ministerstva osvity Ukrajiny [Information collection of the Ministry of Education of Ukraine] (2004). № 19–20 (ukr).
Informacijnyj zbirnyk Ministerstva osvity Ukrajiny [Information collection of the Ministry of Education of Ukraine] (2002). № 23–24 (ukr).
Jie, Ng. D. (2016). Towards a Framework of Education Policy Analysis. The HEAD Foundation. https:// www.headfoundation.org/papers/2016_-_5)_Towards_a_Framework_of_Education_Policy_ Analysis_.pdf (eng).
Kremenj, V. Gh. (2001). Pro stan osvity v Ukrajini ta Nacionaljnu doktrynu jiji rozvytku. [On the state of education in Ukraine and the National Doctrine of its development]. II Vseukrajinsjkyj zjizd pracivnykiv osvity [II All-Ukrainian Congress of Educators]. ZAT «Nichlava» (ukr).
Kremenj, V. Gh. (2016). Nacionaljna dopovidj pro stan i perspektyvy rozvytku osvity v Ukrajini [National report on the state and prospects of education development in Ukraine] (ukr).
Lughovyj, V. (2008). Derzhavna osvitnja polityka [State educational policy]. In V. Gh. Kremenj (Ed.).
Encyklopedija osvity [Encyclopedia of Education]. Jurinkom Inter (ukr).
Mova i movoznavstvo v dukhovnomu zhytti suspiljstva [Language and linguistics in the spiritual life of society] (2007). Vyd dim D. Buragho. Instytut movoznavstva im. O. O. Potebni Natsional’noyi akademiyi nauk Ukrayiny. http://www.inmo.org.ua/assets/files/Mova%20i%20movoznavstvo%20v%20 duhovnomu%20jhytti%20suspilstva.pdf (ukr).
Nacionaljna doktryna rozvytku osvity «Ukrajina v XXI stolitti» [National Doctrine of Education Development «Ukraine in the XXI Century»] (2002). Osvita. Official web-portal of the Parliament of Ukraine, Legislation of Ukraine. https://zakon.rada.gov.ua/laws/show/347/2002#Text (ukr).
Nordin, A. & Wahlström, N. (2016). Exploring European Education Policy through the Lens of Dewey’s Democracy and Education. European Journal of Pragmatism and American Philosophy. VIII-1. Open Edition Journals. https://journals.openedition.org/ejpap/439#tocto1n8 (eng).
Pro Koncepciju zaghaljnoji serednjoji osvity (12-richna shkola) [About the Concept of General Secondary Education (12-year school)] (2001). Postanova Koleghiji MON Ukrajiny, Prezydiji APN Ukrajiny vid 22.11.01 № 12/5-2. Education.ua. http://ru.osvita.ua/legislation/Ser_osv/2712/ (ukr).
Pro skhvalennja Koncepciji Derzhavnoji ciljovoji socialjnoji proghramy pidvyshhennja jakosti shkiljnoji pryrodnycho-matematychnoji osvity na period do 2015 r. [«On approval of the Concept of the State target social program to improve the quality of school science and mathematics education for the period up to 2015»] (2014). Rozporjadzhennja KM Ukrajiny vid 27.02.2010 r. № 1720-r.
Official web-portal of the Parliament of Ukraine, Legislation of Ukraine. https://zakon.rada.gov. ua/laws/show/1720-2010-%D1%80#Text (ukr).
Pro zaghaljnu serednju osvitu [On General Secondary Education] (1999). Zakon Ukrajiny vid 13.05.1999 № 651-XIV. Official web-portal of the Parliament of Ukraine, Legislation of Ukraine. https:// zakon.rada.gov.ua/laws/show/651-14#Text (ukr).
Shuljgha, N. D. (2015). Kharakterystyka bazovykh ponjatj fenomena «derzhavna osvitnja polityka» [Characteristics of the basic concepts of the phenomenon of «state educational policy»].
Teorija ta praktyka derzhavnogho upravlinnja, 2 (49), 1–7. Kharkiv Regional Institute of Public Administration of the National Academy of Public Administration under the President of Ukraine. http://www.kbuapa.kharkov.ua/e-book/tpdu/2015-2/doc/2/04.pdf (ukr).
Shuljgha, N. D. (2015). Strateghija rozvytku osvity jak instrument derzhavnoji osvitnjoji polityky v Ukrajini [Education development strategy as an instrument of state educational policy in Ukraine].
Derzhavne upravlinnja ta misceve samovrjaduvannja, 4 (27). Dnipropetrovsk Regional Institute for Public Administration National Academy for Public Administration under the President of Ukraine. http://www.dridu.dp.ua/vidavnictvo/2015/2015_04(27)/12.pdf (ukr).
Sljusarevsjkyj, M. M., Ghumenjuk, O. I., Dvornyk, M. S. & Chernysh, L P. (2019). Socialjna sytuacija v Ukrajini: osoblyvosti vidobrazhennja transformacijnykh procesiv u ghromadsjkij dumci (2014—2018) [The social situation in Ukraine: features of the reflection of transformational processes in public opinion (2014—2018)]. Talkom (ukr).
Sysojeva, S. O. (2013). Osvitni reformy: osvitologhichnyj kontekst [Educational reforms: osvitologhichnyj context]. Teorija i praktyka upravlinnja socialjnymy systemamy, 3, 44 – 54. Theory and practice of management of social systems. file:///C:/Users/111/Downloads/Tipuss_2013_3_7.pdf (ukr).
Viennet, R. & Pont, B. (2017). Education Policy Implementation: a Literature Review and Proposed Framework.
OECD Education Working Paper, 162. OECD. http://www.oecd.org/officialdocuments/publicdisp laydocumentpdf/?cote=EDU/WKP(2017)11&docLanguage=En (eng).
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2020 Наталія Дічек
Praca jest udostępniana na licencji Creative Commons Attribution-NonCommercial 3.0 Unported License.
Тип ліцензії: Creative Commons Attribution Non-Commercial
Автор дозволяє:
- поширювати — копіювати, передавати свій твір,
- змінювати — переробляти, розвивати твір.
Умови такі:
- автор не дозволяє використовувати свій чи змінений твір з комерційною метою (Noncommercial),
- слід зберігати посилання на попередніх авторів у визначеній ними формі (Attribution). Ви повинні надати посилання на ліцензію та вказати, чи були внесені зміни. Ви можете це робити будь-яким розумним способом, але це не означає, що ліцензіат схвалює вас або ваше використання.
Автори залишають за собою право на авторство своєї роботи та передають журналу право першої публікації цієї роботи на умовах ліцензії Creative Commons Attribution License, котра дозволяє іншим особам вільно розповсюджувати опубліковану роботу з обов'язковим посиланням на авторів оригінальної роботи та першу публікацію роботи у цьому журналі.
Автори мають право укладати самостійні додаткові угоди щодо неексклюзивного розповсюдження роботи у тому вигляді, в якому вона була опублікована цим журналом (наприклад, розміщувати роботу в електронному сховищі установи або публікувати у складі монографії), за умови збереження посилання на першу публікацію роботи у цьому журналі.